سرچشمه تکبّر

از امام صادق(علیه السلام) نقل شده:

ما مِنْ رَجُل تَجَبَّرَ أَؤ تَکَبَّرَ إلاّ لِذِلَّة یَجِدُها فِى نَفْسِهِ(1)

ترجمه

هیچ کس بر دیگران بزرگى نمى فروشد مگر به خاطر حقارتى که در درون وجود خود احساس مى کند!

عوامل نابودى جامعه

أَرْبَعٌ لا یَدْخُلُ بَیتتاً واحِدَةٌ مِنْها إِلاَّ خَرِبَ وَلَمْ یَعْمُرْ بِالْبَرَکَةِ: الخِیانَةُ وَ السَّرِقَهُ وَ شُرْبُ الخَمْرِ وَ الزّنا(1)

ترجمه

چهار چیز است که اگر یکى از آنها در خانه اى وارد شود، ویران مى گردد و برکت خدا آن را آباد نمى کند:

خیانت، دزدى، شرابخورى، و عمل منافى عفت!

در میان دو مسؤولیت بزرگ

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:

اَلْمُؤْمِنُ بَیْنَ مَخافَتَیْنِ: ذَنْبٌ قَدْ مَضَى لا یَدْرِى ما صُنْعُ اللهُ فیه وَ عُمْرٌ قَدْ بَقِىَ لا یَدرِى ما یَکْتَسِبُ فِیهِ(1)

ترجمه

انسان با ایمان همواره از دو چیز نگران است از گناهان گذشته خود که نمى داند خدا با او چه رفتار مى کند، و از عمر باقیمانده که نمى داند خود چه خواهد کرد!

اندیشه، تدبّر، تفکّر

أَلا لا خَیْرَ فى عِلم لَیْسَ فیهِ تَفَهُّمٌ

أَلا لا خَیْرَ فى قَرَائة لَیْسَ فیْها تَدَبُرٌ

أَلا لا خَیْرَ فى عِبادَة لَیْسَ فیْها تَفَکُّرٌ 

ترجمه

آگاه باشید: دانشى که در آن اندیشه نیست سودى ندارد!

آگاه باشید: تلاوت قرآن که در آن تدبّر نباشد نفعى ندارد!

آگاه باشید: عبادتى که در آن تفکّر نیست بى اثر است!

از خود راضى ها!

امیرمؤمنان على(علیه السلام) مى فرماید: 

مَنْ رَضِىَ عَنْ نَفْسِهِ کَثُرَ السّاخِطُ عَلَیْهِ 

ترجمه 

کسى که از خودش راضى باشد، افراد ناراضى از او بسیار خواهند بود.

بدترین طرز زندگى

امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) فرمود:  

أَسْوَءُ النَّاسِ مَعَاشاً مَنْ لَمْ یَعِشْ غَیْرَهُ فِى مَعاشِهِ  

ترجمه  

بدترین مردم - از نظر زندگى اقتصادى - کسى است که به دیگران در معاش خود معاش ندهد و در زندگى او زندگى نکنند.

یک ساعت دادگرى

پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود:

عَدْلُ ساعَة خَیْرٌ مِنْ عِبادَةِ سَنَة

ترجمه

یک ساعت عدالت و دادگرى بهتر از یک سال عبادت است!

از هواپرستى بترس!

امام صادق(علیه السلام) مى فرماید:

اِحْذَرُوا اَهْوائَکُمْ کَما تَحْذَرُونَ اَعْدائکُمْ فَلَیْسَ شَىءٌ اَعْدین لِلَّرجالِ مِنْ اِتِّباعِ اَهْوائِهِمْ وَ حَصائِدِ اَلْسِنَتِهِمْ

ترجمه

از هوس ها بترسید همان طور که از دشمنان (سر سخت) خود مى ترسید زیرا براى انسان هیچ چیز دشمن تر از پیروى هوس ها و نتایج زبان او نیست!

طراوت قرآن

امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) فرمود: 

اِنَّ اللهَ تَعالَى لَمْ یَجْعَلِ الْقُرآنَ لِزّمان دُوْنَ زمان وَلا لِناس دُوْنَ ناس فَهُوَ فِى کُلِّ زَمان جَدیدٌ وَعِنْدَ کُلِّ قَوْم غَضٌّ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ. 

ترجمه 

خداوند قرآن را براى زمان خاصى قرار نداده و نه براى جمعیّت خاصى، و لذا در هر زمانى تازه و نزد هر جمعیّتى با طراوت است. 

تناسب ثروت ها و مصرف ها!

امیرمؤمنان على(علیه السلام) مى فرماید:

مَنْ یَکْسِبُ مَالا مِنْ غَیْرِ حَقِّهِ یَصْرِفُهُ فِىْ غَیْرِ أَجْرِه

ترجمه

کسى که ثروتى از طریق نامشروع به دست آورد در طریقى که پاداش الهى ندارد مصرف خواهد شد.

شرح کوتاه 

   این سخن در میان مردم معروف است که هر مالى شایستگى صرف در راه هاى خیر و مفید و سازنده ندارد، حدیث بالا سندى است براى این اعتقاد عمومى، و به راستى چنین است زیرا بسیار دیده شده که افرادى خواسته اند با اموال خود در راه انجام کار مثبتى شرکت جویند، ولى در نیمه هاى راه از کار افتاده اند و یا اگر راه را تا پایان رفته اند، عمل انجام یافته آنها، بازده قابل ملاحظه اى نداشته، و یا نتیجه معکوس بخشیده است، امّا برعکس چه بسیار افراد با ایمان و پرهیزکارى که با سرمایه بسیار کوچک منشأ خدمات بزرگى شده اند.